Streszczenie: Celem artykułu jest włączenie się do dyskusji w sprawie zmian w postawach społecznych powstałych w wyniku przemian cywilizacyjnych, których skutki ograniczają zdolność społeczeństwa do obrony, a ponadto – jako słabe punkty – mogą być wykorzystane przez potencjalnego przeciwnika w ramach oddziaływań kognitywnych. Bezpieczeństwo staje się interesem na poziomie politycznym, a nie wartością, która przez lata była wyznacznikiem i miarą odpowiedzialności za losy państwa. Przyczyną tego są m.in. zmiana systemu wartości, polaryzacja społeczna oraz postępująca alienacja wśród społeczeństwa informacyjnego. Konsumpcja staje ucieczką przed niepewnością jutra. Życie w ciągłej zmienności wpływa na zmianę dobrostanu psychicznego i zwiększoną podatność organizmu na sterowalność, co z kolei tworzy podatny grunt dla oddziaływań kognitywnych. Nowego wymiaru powinny nabrać kampanie informacyjne. Rekrutacja do wojska jest innym zagadnieniem niż próba przekonania obywateli do obrony ojczyzny. Te sprawy w czasie pokoju są ze sobą utożsamiane i dlatego przeciętny obywatel widzi problem obrony państwa przez pryzmat zadań sił zbrojnych. Należy się spodziewać, że w przypadku prawdopodobnych działań mobilizacyjnych problem obrony państwa wywoła polaryzację wśród społeczeństwa (m.in. z powodu naruszenia dobrostanu), a w razie działań wojennych może okazać się, że poczucie obowiązku obrony ojczyzny będzie wartością niewygodną i akceptowaną jedynie przez ograniczoną część obywateli. Aby prawidłowo prognozować zachowania w skali makro, powinno się wcześniej zidentyfikować możliwe przyczyny zmian w postawach społecznych. Brak w Polsce kompleksowego zbadania tych problemów pod kątem wdrożenia systemowych metod przeciwdziałania w ramach programów profilaktycznych i edukacyjnych. Takie programy powinny być rozpoczynane jak najwcześniej, gdyż ich wyniki pojawią się minimum za kilka, a nawet za kilkanaście lat. Cel i metody badawcze: Celem artykułu jest włączenie się do dyskusji w sprawie zmian w postawach społecznych powstałych w wyniku przemian cywilizacyjnych, których skutki ograniczają zdolność społeczeństwa do obrony, a ponadto – jako słabe punkty – mogą być wykorzystane przez potencjalnego przeciwnika w ramach oddziaływań kognitywnych. Analiza porównawcza Wnioski / rekomendacje: Aby prawidłowo prognozować zachowania w skali makro, powinno się wcześniej zidentyfikować możliwe przyczyny zmian w postawach społecznych. Brak w Polsce kompleksowego zbadania tych problemów pod kątem wdrożenia systemowych metod przeciwdziałania w ramach programów profilaktycznych i edukacyjnych. Takie programy powinny być rozpoczynane jak najwcześniej, gdyż ich wyniki pojawią się minimum za kilka, a nawet za kilkanaście lat.