Ocena zdolności reakcji Państwa na współczesne zagrożenia - kontekst regulacji prawnych dotyczących operacji obronnej na małą skalę
Więcej
Ukryj
1
Szef BBN, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Polska
2
Doradca Szefa BBN, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Polska
3
Radca, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Polska
4
Dyrektor Departamentu Zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Polska
5
Zastępca Szefa Zespołu Transformacji Systemu Obronnego, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Polska
6
POIN, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Polska
Data nadesłania: 10-06-2025
Data akceptacji: 27-06-2025
Data publikacji: 08-07-2025
Bezpieczeństwo Narodowe 2025;46(1):219-263
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Streszczenie: Dynamicznie zmieniająca się sytuacja bezpieczeństwa w otoczeniu Polski wymusza dokonanie przeglądu aktualnego systemu obronnego w zakresie kompetencji ośrodków decyzyjnych, relacji pomiędzy nimi oraz zarządzania dostępnymi zasobami pod kątem adekwatnego reagowania na pojawiające się zagrożenia. Charakter tych zagrożeń odbiega od dotychczasowego ich rozumienia pod pojęciami „zagrożenia zewnętrznego” i „bezpośredniego zagrożenia wojennego”. Z analizy dokumentów (doktryn) Federacji Rosyjskiej wynika, że przywiązuje ona dużą wagę do tzw. wojny kognitywnej (poznawczej) oraz działań hybrydowych (poniżej progu wojny). Wojna kognitywna, prowadzona permanentnie, łączy wojnę psychologiczną, a także wojnę informacyjną i propagandową w celu ukształtowania poglądów ludzi na politykę, historię, gospodarkę czy militaria. W efekcie prowadzi to do błędnego postrzegania rzeczywistości, usypiania czujności, podzielania (przynajmniej częściowego) stanowiska adwersarza i braku woli do podjęcia odpowiednich (choć czasami kosztownych) działań, co w konsekwencji jest „działaniem” korzystnym dla przeciwnika. W połączeniu z operacjami hybrydowymi wojna kognitywna wpływa na dezintegrację społeczeństwa, podsycanie konfliktów wewnętrznych, osłabienie struktur państwowych, procesy decyzyjne, antagonizowanie państw i narodów oraz podważanie zaufania społecznego do instytucji państwa, osób sprawujących władzę, organizacji międzynarodowych, układów zbiorowych i wzajemnych gwarancji. W artykule przedstawiono symulacje sytuacji, w której ograniczone operacje wojskowe zidentyfikowanego przeciwnika, poprzedzone działaniami kognitywnymi, nie pozwalają na adekwatną (przede wszystkim szybką) reakcję ze względu na ograniczenia prawne i formalne decydentów w procesie podejmowania decyzji, które to ograniczenia są ogólnie znane, gdyż wynikają z prawa powszechnego. Celem artykułu jest pokazanie krytycznego znaczenia funkcji czasu w tym procesie. Cel i metody badawcze: W artykule przedstawiono symulacje sytuacji, w której ograniczone operacje wojskowe zidentyfikowanego przeciwnika, poprzedzone działaniami kognitywnymi, nie pozwalają na adekwatną (przede wszystkim szybką) reakcję ze względu na ograniczenia prawne i formalne decydentów w procesie podejmowania decyzji, które to ograniczenia są ogólnie znane, gdyż wynikają z prawa powszechnego.
Metoda badawcza: analiza porównawcza Wnioski / rekomendacje: Wyniki symulacji skłaniają do wniosku co do konieczności opracowania nowych regulacji prawnych, pozwalających na powiazanie i uszczegółowienie niektórych rozwiązań obowiązujących m.in. w Ustawie z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny. Zmiany powinny zlikwidować zidentyfikowane niejasności i luki prawne w obszarach kompetencyjnych organów władzy publicznej oraz organów wojskowych.